De afgelopen maanden werden we overspoeld door allerhande informatie over mondmaskers. FFP2 maskers, chirurgische maskers, stoffen maskers, enz. – welke soorten bestaan er ondertussen, en in welke situaties gebruik je best welk type?

Je hebt ongetwijfeld al wel gehoord van de verschillende soorten mondmaskers: stoffen maskers, chirurgische mondmaskers, FFP1-, FFP2, FFP3-maskers of KN95 maskers. Er zijn aanzienlijke verschillen tussen de verschillende types op het gebied van beschermingsniveau, draagcomfort, en adembaarheid. Dat zorgt er voor dat niet ieder masker geschikt is voor eender welk gebruik.

De basis

Waarom hebben we mondmaskers überhaupt nodig? Daarvoor moeten we even stilstaan bij hoe een virus zoals COVID-19 zich verspreidt. Sciensano (bron) – het Nationaal Gezondheidsinstituut – legt het glashelder uit: “Overdracht van het virus gebeurt via besmette speekseldruppeltjes, ofwel rechtstreeks (tijdens nauw contact) ofwel onrechtstreeks na contact met besmette voorwerpen. Deze druppeltjes worden vooral gevormd tijdens hoesten en niezen, maar eveneens bij praten en gewoon in- en uitademen. Een mondmasker vermindert het aantal druppeltjes dat van een (potentieel besmette) persoon wordt overgedragen naar een andere persoon of naar de omgeving. Het is makkelijker druppeltjes tegen te houden op het moment dat ze de mond verlaten dan om te voorkomen dat ze ingeademd of aangeraakt worden. Denk aan een confetti-machine: het is makkelijker om de confetti te stoppen door een scherm vlak voor de machine neer te zetten, dan om te proberen alles en iedereen te beschermen tegen neerdwarrelende confetti.”

Stoffen maskers

Zorgt elk type van mondmasker dan voor eenzelfde mate van bescherming? Neen. Laat ons beginnen bij de stoffen maskers, al dan niet zelf gemaakt. Ze beschermen in de eerste plaats de mensen rondom jou, en niet jezelf. Mijn masker beschermt jou, jouw masker beschermt mij. Niettemin vormt het dragen van een stoffen mondmasker een fysieke barrière tegen spatten en grote druppels. Bovendien kan het helpen om minder je mond en neus aan te raken. Dus al zorgen deze maskers voor de minste bescherming, toch bewijzen ze hun nut in de beperking van virussen zoals COVID-19. Deze maskers zijn vooral geschikt voor gebruik in het openbaar door personen die geen virussymptomen vertonen, en die geen ademhalingsmoeilijkheden hebben of aan een ernstige ziekte lijden.

Chirurgische maskers

Chirurgische maskers hebben typisch een blauwe kleur.  Ze vangen bij uitademing uitgestoten druppeltjes op en bieden dus opnieuw enkel bescherming voor de mensen rondom jou. Deze maskers beschermen jou niet tegen virusdeeltjes die door anderen zonder een masker worden uitgeademd.  Deze maskers zijn voornamelijk geschikt voor zowel patiënten als zorgverleners in hun medische contacten. Ze beschermen tegen normale uitademing of hoesten en niezen. Daarnaast zijn ze ook geschikt voor normaal gebruik buiten medische situaties.

FFP-maskers

Zogenaamde FFP-maskers bieden de hoogste graad van bescherming.  Enerzijds bevatten ze speciale filtermaterialen en daarnaast sluiten ze bijzonder goed aan het gezicht aan. Ze bestaan in verschillende types – FFP1, FFP2, FFP3 – die een verschillend beschermingsniveau bieden. In een pandemie zoals COVID-19 zijn voornamelijk FFP2-maskers relevant, dus beperken we ons even tot dit type. In tegenstelling tot stoffen maskers en chirurgische maskers beschermen FFP2-maskers in 2 richtingen. Ze beschermen zowel de drager van het masker tegen virusdeeltjes van buitenaf, als de personen rondom. Ze moeten voldoen aan de strenge Europese norm EN149. Dit houdt in dat de FFP2-maskers minimaal 94% van de virusdeeltjes moet kunnen wegfilteren. Bovendien moet ze minimaal 92% aansluiten aan het gezicht om ervoor te zorgen dat er geen virusdeeltjes kunnen ‘lekken’ langsheen het masker. Dat maakt deze maskers bijzonder geschikt voor gebruik door medische professionals in situaties met een verhoogd risico op besmetting.  Ze worden dan ook typisch gebruikt in ziekenhuizen of door medische zelfstandigen zoals tandartsen. Maar ook buiten een medische omgeving kunnen ze relevant zijn: mensen die lijden aan een ernstige ziekte en daardoor een verhoogd risico lopen bij een eventuele besmetting zijn gebaat bij deze FFP2-maskers omwille van de veel hogere beschermingsgraad. Daarnaast bieden deze maskers ook de best mogelijk bescherming in specifieke situaties waar mensen gedurende een bepaalde tijd in een kleine ruimte bij elkaar zijn – bijvoorbeeld tijdens een vliegtuigreis.

En wat met KN95 maskers?

Misschien heb je ook al wel eens gehoord van KN95 maskers. Deze maskers vallen onder dezelfde categorie van FFP2-maskers. Ze volgen echter een andere certificering, namelijk de Chinese KN95 norm, die verschilt van onze Europese EN149-norm voor FFP2-maskers. Het is altijd aangewezen om te controleren of een bepaald masker – met uitzondering van stoffen maskers – wel degelijk voldoet aan de wettelijk gestelde normen vooraleer men overgaat tot aankoop. De praktijk heeft immers uitgewezen dat niet alle beschikbare maskers steeds voldeden aan de gestelde normen.

Tot slot

Belangrijk om te weten: hoe hoog het beschermingsniveau van een bepaald masker ook is, het heeft geen zin om er een te dragen als het niet correct wordt opgezet! Zorg er steeds voor dat mond en neus bedekt zijn bij het opzetten van het masker en let er op dat eventuele openingen tussen het gezicht en het masker geminimaliseerd worden (check bijvoorbeeld hier de gebruiksaanwijzing van een Medimundi-masker). Raak het niet aan tijdens het dragen en was en ontsmet je handen nadat je het masker hebt afgezet. Vergeet niet dat het masker slechts 1 onderdeel is van je beschermingsstrategie, het vervangt niet alle andere aandachtspunten zoals afstand houden en regelmatig ontsmetten!